De strijd tegen griep is er een van de wetenschap én de wereldbevolking. Onderzoekers werken hard aan een remedie zodat influenza geen kans meer maakt, op individueel niveau gaan we de jaarlijkse griep met onze afweer te lijf. Daaranast is er nog de Grote Griepwedstrijd. Welke griepmeter gaat aan de haal met de prijzen?
Wetenschappers klussen ook buiten het griepseizoen aan de Grote Griepvragen: hoe werk het virus, wat is de beste methode om dit te onderzoeken en, hoe grijp je influenza uiteindelijk het best in de kraag? Over een klein stapje voorwaarts in het beantwoorden van de twee laatste vragen, publiceerden wetenschappers in een Amerikaans wetenschappelijk tijdschrift afgelopen maart (The American Institute of Physics Bulletin of Physics News, aflevering 724). Wetenschapper Michael Deem probeert de beste methode van vaccinontwikkeling te vinden en laat zien dat onderzoekers meer in detail moeten kijken.
Griepvirussen worden door het lichaam herkend aan een eiwit dat op de buitenkant van influenza A zit, zogeheten hemagluttine. In vaccins zitten vaak dit soort eiwitten, en dan zonder het werkzame virus. Vaccinatie houdt dus het lichaam voor de gek, want dat reageert op vaccinatie hetzelfde als op een invasie van virussen: er worden antistoffen gemaakt en ‘geheugencellen’ die voortaan dit eiwit herkennen.
Het lastige is dat de eiwitten steeds een beetje veranderen door mutatie van de erfelijke code van influenza. Doorgaans analyseren wetenschappers jarenlang het hele hemagluttine-eiwit om bij te houden hoe het verandert en daarop ook het vaccin te veranderen. Hoe groter de veranderingssnelheid in hemagluttine, des te minder goed werkt het vaccin hiertegen.
Hemagluttine bestaat echter uit verschillende onderdelen, die elk onafhankelijk van elkaar kunnen veranderen. Het ene stukje verandert snel, anderen maar nauwelijks. Michael Deem heeft de wijzigingen in al die verschillende onderdelen over de afgelopen tientallen jaren nog eens onder de loep genomen en het effect van de daarbij behorende vaccins gemeten. Hij laat zien dat je de effectiviteit van een vaccin veel beter kunt voorspellen als je niet let op het hele hemagluttine-eiwit, maar je concentreert op een of enkele specifieke onderdelen daarvan, namelijk de stukken die het snelst veranderen.
Dat is belangrijk nieuws, want Deem wijst daarmee de plaatsen aan op het eiwit die een sleutelrol spelen in onze strijd tegen griep. En dus ook de zwakke plaatsen van het influenzavirus, waarop een ‘wapen’ kan worden losgelaten. Het gaat langzaam, maar zeker. Kwaliteitsonderzoek kost tijd, maar levert wel zekerheid en betrouwbaarheid.
Deelnemers van de Grote Griepwedstrijd weten hoe lastig het is om de griepgolf te voorspellen. Toch zijn enkelen van hen erin geslaagd een voorspelling te maken die dicht bij de uitkomst van de echte griepgolf licht. Hierover hoort u binnenkort meer. Bent u het wellicht die er met de prijs vandoor gaat? Hou de website in de gaten voor meer nieuws!
Gezondheid!
1 november 2004 00:00
