Science in Action is het bedrijf van Carl Koppeschaar en Ronald Smallenburg, respectievelijk inhoudelijk en zakelijk eindverantwoordelijke van de Grote Griepmeting.

Sinds 2003 organiseerden Carl en Ronald interactieve metingen op internet waarbij iedereen meer leert over wetenschap door er zélf aan bij te dragen. naast de Grote Grieometing waren dat o.a. de Grote Nanometing (2010) en  de Grote Longontstekingmeting (2011). Er werd ook samengewerkt met andere onderzoeken zoals in de AroundYou en Luis Thuis onderzoeken van resp. het Julius Centrum van het UMC Utrecht en het RIVM in Bilthoven.

Astronet verschaft informatie over de sterrenhemel en volgt het nieuws op het gebied van astronomie, ruimtevaart, ruimteonderzoek, aardwetenschappen en meteorologie.

Insights Improves is een landelijk werkend verbeterbureau voor project- en verandermanagement. Samen met onze klanten streven we ernaar om van elke project of veranderopgave een succes te maken. Onze aanpak is gestoeld op drie pijlers:

1. Projectenwerk is mensenwerk. De talenten van de projectleider/verandermanager en het
   team staan aan de basis van het succes.
2. Het venijn zit in de start. Door bij de start invloedrijke beslissers, experts en belanghebbenden actief te betrekken, worden de beste en meest duurzame resultaten verwezenlijkt.
3. Leren x presteren = renderen. Met alleen opleiden ben je er niet.
   Project- en verandermanagement zijn organisatiecompetenties. Daarom maken we van werkomgevingen uitdagende leer-presteeromgevingen. Waar zowel de projectleider/verandermanager, het team en de ondersteunende organisatie van profiteren!

We optimaliseren en maximaliseren de beschikbaarheid van veilige digitale connectiviteit voor en tussen bedrijven en instellingen in Nederland en Duitsland. Daarmee kunnen zij optimaal en veilig gebruik maken van ICT-diensten om effectief te kunnen werken en zodoende tijd hebben om te  innoveren.

NDIX sluit bedrijven in Nederland en Duitsland aan op haar netwerk, via glasvezelverbindingen. Hiermee kunnen zij onderling met elkaar verbonden worden, om vestigingen te koppelen en/of om samen te werken. En zij kunnen gebruik maken van een breed en concurrerend aanbod van ICT-diensten van meer dan 100 Nederlandse en Duitse leveranciers.

We realiseren betrouwbare en veilige verbindingen die 24/7 door ons eigen NOC pro actief worden beheerd.

NDIX staat voor openheid, kwaliteit en transparantie. Dat uit zich in de manier waarop we onze producten en diensten aanbieden, de manier waarop we met onze relaties omgaan en de manier waarop we met elkaar samenwerken.

De beschikbaarheid van internet is de ruggengraat van onze samenleving. Daarom werken bij ROOT uitsluitend IT-experts met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Specialisten die alles op alles zetten om uw organisatie draaiende te houden en daarin uw verwachtingen graag overtreffen. Wij durven u daarom 99,9% beschikbaarheid te garanderen. Want bij ROOT wachten we niet af, we doen. En wat we doen, doen we goed.

SecureMe2 levert het toegankelijke, innovatieve en betaalbare beveiligingsplatform SAM Cyber Alarm, dat netwerkverkeer scant en analyseert om direct afwijkende en potentieel gevaarlijke issues te detecteren en te rapporteren. SAM Cyber Alarm is leverbaar in verschillende versies, waarmee elke organisatie, van zzp’er tot en met enterprise, securitymaatregelen kan nemen.

LoadStar helpt organisaties bij het effectief en efficiënt uitvoeren van plannen en beleid.

• Analyses door middel van datavisualisatie met dashboards en themakaarten ter voorbereiding van beleid en planvorming
• Het inrichten van monitoringssystemen met dashboards voor programma’s en projecten
• Motiveren, instrueren en trainen van medewerkers met inzet van e-learning en serious games

Medewerkers

Carl Koppeschaar,

Hoofdredacteur en onderzoeker Carl Koppeschaar nam in 2003 het initiatief tot de Grote Griepmeting en is nu hoofdredacteur van de Grote Griep & CoronaMeting. Hij studeerde sterrenkunde en natuurkunde met wiskunde, werd wetenschapsjournalist en -publicist, hoofdredacteur van Kennislink, en is tegenwoordig directeur van Vierkant voor Wiskunde bij het Centrum Wiskunde & Informatica.

Drs. Ronald Smallenburg,

Ronald Smallenburg was mede-initiator van de Grote GriepMeting en projectleider van het Nederlandse gedeelte van het EU FP7 programma EPIWORK (2009-2013). Dat laatste leidde tot het Europese netwerk Influenzanet, dat tijdens de International Workshop on Participatory Surveillance (IWOPS II) in 2013 in Amsterdam uitgroeide tot een wereldwijd netwerk voor griepsurveillance samen met het Australische FluTracking en het Amerikaanse Flu Near You. Ronald was eveneens projectleider van de Grote LongontstekingMeting.

Dr. Sander van Noort,

Sander van Noort is verantwoordelijk voor de data-analyse en data-visualisatie van de Grote Griep&Coronameting. Hij was mede-organisator van de Grote GriepMeting en startte in 2005 in Portugal de griepmeting Gripenet. Nadat meer landen zijn voorbeeld volgden, ontwikkelde zich de Europese griepsurveillance Influenzanet.

Prof. dr. Marc Van Ranst,

Hoogleraar aan de Faculteit Geneeskunde van de KU Leuven, waar hij virologie, epidemiologie en bio-informatica doceert/doceerde. Hij is diensthoofd van het Laboratorium Klinische en Epidemiologische Virologie (Rega Instituut) en diensthoofd van laboratoriumgeneeskunde van het UZ Leuven. Marc is zowel lid van de ‘Risk Assesement Group’ dat de risico’s van het coronavirus SARS-CoV-2 voor de volgsgezondheid analyseert, als van het ‘Wetenschappelijk Comité Coronavirus’ dat de diverse Belgische gezondheidsautoriteiten adviseert.

Ted van Essen,

Ted was tot december 2015 huisarts in Amersfoort. Hij deed wetenschappelijk onderzoek in het UMC Utrecht over de griepprik en houdt lezingen over gezond ouder worden. Daarnaast is Dokter Ted wekelijks te zien in Tijd voor MAX.

Dr. Emiel Felix,

Projectleider van de ontwikkeling van de griep- en coronameting. Samen met Carl Koppeschaar, Ronald Smallenburg en Sander van Noort indertijd initiatiefnemer van de Grote Griepmeting. Deze publieksmeting ontstond als een spin-off van het project Kennislink, waarvan hij projectleider was. Kennislink is inmiddels een belangrijke website in Nederland op het gebied van wetenschapscommunicatie. Emiel is partner bij Insights Improves, waar hij zich bezig houdt met de professionalisering van project- en verandermanagement in tal van bedrijven en overheidsorganisaties.

Drs. Jan Taco te Gussinklo (30 juli 1942 – 13 oktober 2021)

Oud-internist en medisch wetenschapsjournalist. Jan Taco schreef onder andere voor Reporters Online: https://reportersonline.nl/author/jan-taco-te-gussinklo/.

Ontwikkeling website

Rob Dieleman,

Coördinator bouwteam website. Rob heeft ruime ervaring met de ontwikkeling van webapplicaties en online-serious games. Rob is creatief ondernemer. Zijn werkgebieden zijn divers: industrie en high tech, kunst & cultuur, overheid en het sociaal domein.

Maria Driessen,

Vormgeving website

Netty Driessen,

Netty Driessen is verantwoordelijk voor het technisch ontwerp en programmeren van de website van de Grote Griep&CoronaMeting. Netty verdeelt sinds jaar en dag haar tijd tussen werken met het hart en werken met het hoofd. Als professioneel muzikant met passie onderweg op de Duitse Bühnen en als webdeveloper voor Loadstar BV is zij altijd te verleiden met een ingewikkeld project.

Logo nodig voor uw site? Neem hier wat u kunt gebruiken (rechtermuis-klik + bewaar op schijf of sleep plaatje naar de desktop). Wilt u liever het plaatje op een ander formaat kies dan de grootste en verklein in photoshop oid.

Waar gaat dit project over?

Elk jaar trekt in de herfst en de winter een griepplaag over Noord-Europa; gemiddeld wordt 10% van de Nederlanders door de ziekte getroffen. We proberen zoveel mogelijk gegevens te verzamelen over het verloop van deze ziekte, door ‘gewone’ mensen te vragen ons te vertellen wat voor symptomen ze hebben (zere keel, koorts, snotterigheid, …). Met die gegevens kunnen we een beter inzicht krijgen in de griep in ons land. Sinds december 2020 woedt een pandemie door het coronavirus. De luchtweginfectie COVID-19 (hierna kortweg corona genoemd) heeft al zeer veel levens geëist. Echte griep (influenza) en corona zijn moeilijk uit elkaar te houden. Aan de hand van de door u gemelde symptomen proberen we dat zo goed mogelijk te doen en daarover aan u te rapporteren. Vooral als deze winter ook een griepepidemie de kop op zou steken, is onze meting van groot belang.

Let op! Via internet kan geen medische diagnose worden gegeven. Raadpleeg daarom altijd uw arts als u ernstige ziekteverschijnselen heeft of zich zorgen maakt. Maak een afspraak met een testlocatie. Neem alle van overheidswege afgekondigde veiligheidsmaatregelen in acht!

Waar komen de gegevens vandaan?

Van mensen zoals u en ik. Iedereen kan zich aanmelden als ‘Griep&Coronameter’, en hoe meer mensen zich aansluiten hoe beter de meetgegevens worden, en hoe meer we zullen leren over de verspreiding van corona en griep.

Dus ik kan me aanmelden?

Ja! Heeft u het al gedaan?

Ik woon in België. Kan ik ook Griep&Coronameter worden?

Ja, meldt u zich vooral aan! We willen het gehele Nederlandse taalgebied bestrijken. Iedereen in Nederland en België die het Nederlands verstaat is welkom! Overigens is er ook een griepencorona.be-domein.

Waar gaat dit project over?

Elk jaar trekt in de herfst en de winter een griepplaag over Noord-Europa; gemiddeld wordt 10% van de Nederlanders door de ziekte getroffen. Dit jaar gaan we proberen zoveel mogelijk gegevens te verzamelen over het verloop van de ziekte, door ‘gewone’ mensen te vragen ons te vertellen wat voor symptomen ze hebben (zere keel, koorts, snotterigheid, …). Met die gegevens kunnen we een beter inzicht krijgen in de griep in ons land.

Waar komen de gegevens vandaan?

Van mensen zoals u en ik. Iedereen kan zich aanmelden als ‘Griepmeter’, en hoe meer mensen zich aansluiten hoe beter de meetgegevens worden, en hoe meer we zullen leren over de griepepidemie.

Dus ik kan me aanmelden?

Ja! Heeft u het al gedaan?

Ik woon in België, maar deze site heeft een .nl-domein. Kan ik ook Griepmeter worden?

Ja, meldt u zich vooral aan! Het project wordt vanuit Nederland geleid, maar we willen het gehele Nederlandse taalgebied bestrijken. Iedereen in Nederland en België die het Nederlands verstaat is welkom! Overigens is er ook een .be-domein. En inmiddels is de Franse vertaling van de site klaar zodat over niet al te lange tijd ook Franstaligen in hun eigen taal kunnen meedoen.

2015-2016

2014-2015

2013-2014

2012-2013

2011-2012

2010-2011

2009-2010

2008-2009

2007-2008

2006-2007

2005-2006

2004-2005

2003-2004

Dit waren de verantwoordelijke partijen ten tijde van de Grote Griepmeting (2003-2017)

Science in Action was het bedrijf van Carl Koppeschaar en Ronald Smallenburg, respectievelijk inhoudelijk en zakelijk eindverantwoordelijke van de Grote Griepmeting.

Sinds 2003 organiseerden Carl en Ronald interactieve metingen op internet waarbij iedereen meer leert over wetenschap door er zélf aan bij te dragen. naast de Grote Grieometing waren dat o.a. de Grote Nanometing (2010) en  de Grote Longontstekingmeting (2011). Er werd ook samengewerkt met andere onderzoeken zoals in de AroundYou en Luis Thuis onderzoeken van resp. het Julius Centrum van het UMC Utrecht en het RIVM in Bilthoven.

Onze missie was het bevorderen van kennisgedreven burgerschap.

Onze visie was om dat te doen op basis van degelijk, participatief onderzoek op internet. Iedereen, van jong tot oud, nodigden wij uit om mee te doen aan onze online metingen. Daarmee leerde u niet alleen meer over het onderwerp zelf maar droeg u ook bij aan meer kennis over het thema.

Trefwoorden: kwaliteit en integriteit. Naar voren komen in: bescherming van de privacy, onafhankelijk onderzoek en wetenschappelijke ethiek.

Partners ten tijde van de Grote Griepmeting

De Digitale School verzorgt in samenwerking met Kennisnet workshops waarin digitaal lesmateriaal wordt gemaakt dat direct in de les te gebruiken is.

Het Nederlands Instituut voor Biologie – kortweg NIBI – is de beroepsvereniging voor biologen. Met de steun van haar leden, of dat nou ecologen, microbiologen, biologiedocenten, biotechnologen, medisch biologen of milieuadviseurs zijn, zorgt het NIBI voor verbetering op de arbeidsmarkt, in het onderzoek en in het onderwijs. Biologen tellen mee!

Kennisnet is dé internetorganisatie voor het primair-, voortgezet- en beroepsonderwijs (po, vo en bve). Kennisnet is van en voor het onderwijs en heeft daarmee nadrukkelijk een publieke opdracht. Om deze opdracht in te vullen richt Kennisnet virtuele ruimten in ten behoeve van leer- en onderwijsprocessen.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) doet onderzoek op het gebied van volksgezondheid en milieu en omvat tevens het milieu-en natuurplanbureau. Het RIVM verricht niet alleen zelf onderzoek, maar verzamelt ook wereldwijde kennis, geeft daar betekenis aan en past die kennis toe. Het RIVM bood geen waarborging van wetenschappelijke kwaliteit van De Grote Griepmeting, en was op geen enkele wijze verantwoordelijk voor De Grote Griepmeting.

Het NIVEL is het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg. Het NIVEL onderzoekt de effectiviteit en de kwaliteit van de gezondheidszorg in Nederland en de (relaties tussen) de verschillende partijen in de zorg: zorgaanbieders, zorggebruikers, zorgverzekeraars en de overheid. Het NIVEL onderzoekt ook de Europese gezondheidszorg.

De Nederlandse Vereniging voor Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON) bevordert de inhoudelijke kwaliteit van het natuurwetenschappelijke onderwijs in het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs en het middelbaarberoepsonderwijs.

Het Erasmus MC, gevestigd in de stad Rotterdam, is een universitair medisch centrum waar nieuwe kennis wordt ontwikkeld en overgedragen aan (toekomstige) professionals. Als grootste universitair medisch centrum van Nederland schept het Erasmus MC in Nederland bijzondere kansen voor onderzoek, onderwijs en patiëntenzorg.

Rega Instituut, Afdeling Klinische en Epidemiologische Virologie, Katholieke Universiteit Leuven Het Rega Instituut is een multidisciplinair onderzoekscentrum van de Katholieke Universiteit Leuven, en doet sinds 1954 onderzoek op virale en bacteriële infectieziekten, kanker, en immunologische aandoeningen. Het team van de afdeling Klinische en Epidemiologische Virologie bestudeert de moleculaire evolutie van een breed gamma virussen, zoekt actief naar nieuwe menselijke en dierlijke virussen, en doet tevens onderzoek naar antivirale middelen.

Insights International helpt organisaties met het professionaliseren van het managen van projecten en programma’s. Tevens detacheert zij project- en procesmanagers. Het is in Nederland de eerste geaccrediteerde training en consultancy organisatie voor de projectmanagementmethode PRINCE 2.

Vancis biedt hoogwaardige ICT-diensten aan bedrijven, universiteiten en onderwijs- en zorginstellingen. Het fundament van de dienstverlening: haar eigen datacenter in Almere. Vancis brengt uw systemen onder in haar eigen geconditioneerde computerruimten. Met volop voorzieningen voor beveiliging, dataopslag en connectiviteit.

Cambrium levert internetdiensten in brede zin. Verbindingen, ISP-diensten, telefonie, televisie en servicedesk gericht op consument en MKB. Label van Cambrium is Tweak. Samen met u werken we aan geavanceerde internetoplossingen. Elke dag weer. Meer informatie .

Medewerkers

De Grote Griepmeting 2003-2017 kwam tot stand door de inzet van onderstaande personen:

Carl Koppeschaar,
Bedenker en creatief/inhoudelijk eindverantwoordelijke

Ronald Smallenburg,
Mede-organisator en zakelijk eindverantwoordelijke

Dr. Sander van Noort,
Mede-organisator en wetenschappelijk eindverantwoordelijke

Elles Lalieu,
Biologe, redacteur

Francine Behnen,
Biologie docent, coördinator onderwijs

Piet Maes,
Arts, Katholieke Universiteit Leuven, medisch adviseur GGM

Marc Van Ranst,
Hoogleraar, Rega Inst., Afd. Klinische en Epid. Virologie, Kath. Univ. Leuven, medisch adviseur GGM

Antwan Wiersma,
Vormgever, webdeveloper GGM

De Grote Griep&CoronaMeting is een burgerinitiatief van Stichting Citizen Science. Het is een vervolg op de Grote Griepmeting. Die startte in 2003 en werd tot en met 2017 elke winter herhaald. Het merendeel van de informatie die u op deze website aantreft, gaat dan ook nog over griep. Zo is ook het waardevolle archief van de Grote Griepmeting weer beschikbaar.

Voorlopig ziet u alleen de kaart van Nederland en België met daarin de vermoedelijke gevallen van griep, corona en verkoudheid en percentagekaarten voor de provincies. Ongeveer twee weken nadat we met de metingen zijn begonnen, gaan we ook dynamische grafieken en kaarten in beeld brengen van de ziekteverschijnselen, de afzonderlijke symptomen en de effectiviteit van de griepvaccinatie. Dat laatste hopen we ook in beeld te brengen als er een vaccin voor het coronavirus beschikbaar is en met de vaccinatie tegen corona (COVID-19) wordt begonnen.

De Grote Griep&CoronaMeting is zoals gezegd een burgerinitiatief van Stichting Citizen Science. Van overheidswege werd geen subsidie beschikbaar gesteld voor de Grote Griepmeting, waardoor dit succesvolle project in 2017 moest worden beëindigd. Zoals u hieronder kunt lezen groeide de Grote Griepmeting ook in Europees en internationaal uit tot een wereldwijde meting van deze infectieziekte via internet. Daarover verschenen ook tal van wetenschappelijke publicaties. Dat belang mag niet verloren gaan. De Grote Griep&CoronaMeting wil het onderzoek naar infectieziekten dan ook voortzetten. Dit doen we in het belang van úw  gezondheid!

Wat deed de Grote Griepmeting?

In griepseizoen 2003-2004 voerde de Grote Griepmeting als eerste ter wereld via internet onderzoek uit naar de verspreiding van griep en verkoudheid. Het project werd gestart door Carl Koppeschaar, in samenwerking met een team van wiskundigen, artsen, epidemiologen, virologen en biologen en met medewerking van het RIVM en het Nivel.

In seizoen 2004-2005 is het project uitgebreid met een extra onderzoek naar de relatie tussen stress en gezondheid.

In 2005-2006 heeft de eerste internationale uitbreiding plaatsgevonden en wel in Portugal doordat mede-initiatiefnemer Sander van Noort die daar zijn proefschrift voltooide aan het Gulbenkian Instituut in Oeiras en www.gripenet.pt introduceerde.

In 2008 is www.influweb.it van start gegaan in Italië. Samen met onze Portugese en Italiaanse collega’s hebben we vervolgens de Europese Griepmeting voorbereid, Influenzanet. Dit was het centrale onderdeel van het vierjarige Europese onderzoeksprogramma EPIWORK, dat van 2009 tot 2013 gefinancierd werd door de Europese Commissie. EPIWORK was een wetenschappelijk onderzoek van artsen, virologen en epidemiologen naar de verspreiding van influenza.

In 2009 werd Influenzanet in Groot-Brittannië (www.flusurvey.uk) geïntroduceerd. In 2011 volgden Zweden (www.influensakoll.se) en Frankrijk (www.grippenet.fr). In 2012 startte de griepmeting ook in Spanje (www.gripenet.es) en in 2013 in Ierland (www.flusurvey.ie).

In april 2013 organiseerde de Grote Griepmeting in samenwerking met CORDS (Connecting Organizations for Regional Disease Surveillance) en Skoll Global Threats Fund de tweede internationale workshop over participatieve surveillance (IWOPS II). Tijdens deze in Amsterdam gehouden workshop, waaraan zeventig internationale experts op het gebied van griep en infectieziekten deelnamen, werd een samenwerkingsovereenkomst gesloten met Flutracking in Australië (www.flutracking.net), dat sinds 2006 de griep via internet bijhoudt, en met het Amerikaanse Flu Near You (www.flunearyou.org), dat is gebaseerd op de Grote Griepmeting en Flutracking en dat sinds 2011 actief is in de Verenigde Staten. Zo ontstond een wereldwijd netwerk dat via vrijwilligers de verspreiding van griep en verkoudheid bijhoudt.

Jammer genoeg moest de Grote Griepmeting in Nederland en België het onderzoek staken. Ondanks een aangenomen Twee Kamermotie wilde de toenmalige minister van VWS geen financiële middelen ter beschikbaar stellen om de meting voort te zetten. Sponsoren bleven uit en ondanks de zeer gewaardeerde bijdragen van individuele griepmeters was het niet meer mogelijk om de website ook gedurende de winters van 2018, 2019 en 2020 in de lucht te houden. Het voormalige team van de Grote Griepmeting is daarom erg blij met het nieuwe burgerinitatief om de surveillance van luchtweginfecties voort te zetten.

Enkele wetenschappelijke publicaties over de eerdere Grote Griepmeting, Influenzanet en Ziekteradar:

Carl E. Koppeschaar et al.: Influenzanet: Citizens Among 10 Countries Collaborating to Monitor Influenza in Europe. Journal of Medical Internet Research (JMIR): https://publichealth.jmir.org/2017/3/e66/

Koppeschaar CE, van Noort SP, Smallenburg R. Disease radar: measuring and forecasting the spread of infectious diseases and zoonoses: https://www.webcitation.org/6kgdv1ufA

Carl Koppeschaar: Disease Radar: self-reported participatory surveillance for influenza and other diseases. Big Data on Public Health, Rio de Janeiro, October 25, 2013: https://carlkop.home.xs4all.nl/Rio2/Koppeschaar.pps

Carl Koppeschaar: Influenzanet – A fast and flexible monitoring system of ilinfluenza-like-illness with the aid of volunteers via the internet. International Conference on Digital Disease Detection, Harvard University, Boston, USA, 2012: https://www.youtube.com/watch?v=QpuTnQv2wvc

Van Noort SP. Participatory surveillance and mathematical models in epidemiologic research: successes and challenges. PhD Dissertation, Universidade Nova de Lisboa; 2014 Jul.: https://www.webcitation.org/6kgeSHCnV

R.L. Marquet, A.I.M. Bartelds, S.P. van Noort, C.E. Koppeschaar, J.Paget, F.G. Schellevis and J. van der Zee: An internet-based monitoring of influenza-like illness (ILI) in the general population of the Netherlands during influenza seasons 2003-2004. BMC Public Health, 2006, 6:242: https://bmcpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2458-6-242

S.P. van Noort, M. Muehlen, H. Rebelo de Andrade, C. Koppeschaar, J.M. Lima Lourenço, M.G.M. Gomes: Gripenet: an internet-based system to monitor influenza-like illness uniformly across Europe. Eurosurveillance, Volume 12, Issue 7-8, July/August, 2007.

I.H.M. Friesema, C.E. Koppeschaar, G.A. Donker, F. Dijkstra, S.P. van Noort, R. Smallenburg, M.A.B. van der Sande, W. van der Hoek: Internet-based monitoring of influenza-like illness in the general population: experience of five influenza seasons in the Netherlands. Vaccine, Volume 27, Number 45: https://postprint.nivel.nl/PPpp3503.pdf

Anne M. Land-Zandstra, Mara M. van Beusekom, Carl E. Koppeschaar, Jos M. van den Broek: Motivation and Learning Impact of Dutch Flu-Trackers. Journal of Science Communication, 15 (01) (2016) A04: https://jcom.sissa.it/archive/15/01/JCOM_1501_2016_A04